Üretimden veri toplama ve MES yazılım sistemleri önemi
Günümüz teknolojisinde üretimden veri toplama sistemlerinde, makine ve sistemlerin kontrolünü PLC olarak tanımlanan cihazlar yapmaktadır. Aslında son 20 yıla bakıldığında PLC sektörü bir bilgisayar sektörü gibi hızlı yol kat etmemektedir. 5 sene önce bilinen ve kullanılan haberleşme protokolleri ve PLC’ler halen kullanılmaktadır. Ama bilgisayar sektöründe 5 sene önce kullanılan bir sistem belki şu an bir geri dönüşüm ünitesine girmek üzeredir.
Bunun temel nedenlerinden birisi endüstriyel sistemlerin pahalı yatırımlar olmasıdır. Önemli olan PLC’den üst tarafa yani ERP katmanına kadar olan sistemin yenilenmesi ve upgrade edilmesidir. Bir tesisin 10 sene önce kurulurken kullanılan PLC’ler ve elektrik üniteleri, yedekleriyle birlikte 10 sene daha o tesisi sorunsuz çalıştırabilir ama bir SCADA bilgisayarı veya başka bir yazılım upgrade edilmedikçe bilgisayarınızın sistemine destek bulmanız zorlaşmakta ve değiştirilmeye gerek duyulmaktadır.
Örneğin; bir enerji tesisinde 10 yıl önce son teknolojilerle tasarlanmış sistem şu anda eski bir tesis haline gelmiştir. Yedeklemeleriyle belki 10 sene daha idare edebilecektir. Ama o zaman kullanılan Windows NT sisteme şu an destek bulmak veya işletim sistemine herhangi bir virüs girdiğinde soruna çare bulmak o kadar kolay değildir.
Bu yüzden PLC’den üst tarafa olan kısmın yani SCADA, MES, ERP katmanının kendini güncel tutması gerekmektedir. Çünkü bilgisayar ve yazılım teknolojileri devamlı gelişmekte her iki senede upgrade olmaktadır. Son dönemde OPC server denilen yazılımlar sayesinde yazılım teknolojilerini kullanarak PLC’lerden bilgi akışının kontrolünü sağlamak çok kolaylaştı.
Özellikle Microsoft’un son dönemlerdeki yenilikçi teknolojilerini endüstriye uyarlamak OPC UA yazılımlar ile mümkündür. WEB ve mobil alandaki yeniliklere bakıldığında endüstriden uzak gözükse de aslında OPC server denilen yazılımlar sayesinde hayal gücüyle doğru orantılı olarak endüstriye uygulanabilmektedir. Yeni bilgisayar monitörlerinin multitouch özelliği ile bir trend ekranında zoom işlemini iki parmağınızla ekrana dokunarak yapmak bundan 10 sene önce hayal iken, şu an mümkündür.
Özel yazılım mühendisliğiyle hayalleri endüstride gerçekleştirmek son günlerdeki teknolojik gelişmelerle mümkündür. Örneğin; Kadıköy’den Beşiktaş’a vapurda seyahat eden bir satışçı, fabrikasından çıkan üretim hattıyla ilgili online veriye cep telefonu aracılığıyla bakıp belki o an telefonda konuştuğu müşterisine anında ürünlerin stokta olduğunu ve satışı gerçekleştirebilir olduğunu söyleyebilmesi mümkündür veya Çin’e seyahat eden bir bakım şefinin sistemine bakıp laptopundan analizler alıp bunu Çin’deki müdürlere sunması abartılacak hayaller değil.
4G ile verileriniz her yerde
Bu sistemler 4G ve mobil teknolojiler aracılığıyla sağlanabilmektedir. Bu örnek sistemlerin temel taşı PLC’den başlayıp OPC server ve MES ile yeni sistemlere entegre olması ile sağlanır. MES (Manufacturing Execution Systems) kavramı, son yıllarda popüler olan sayısal fabrika kavramını sağlayan yapının temel taşıdır.
ERP(Enterprise Resource Planning) denilen geniş kapsamda stok takibi, sipariş girişi, vb. birçok fonksiyonu içeren bir yazılımın, üretim hattından çıkan ürünlerin bilgilerine sahip olmaması geçmiş yıllarda en büyük eksiklikti. Son yıllarda gelişen teknolojiyle birlikte PLC üreticileri, OPC server yazılımları ve paket üretimden veri toplama yazılımları çözümleriyle fabrika sahasında oluşan ERP için gerekli bilgiyi ERP sistemine aktarmasını sağlamışlardır.
OPC server araçları, sahada oluşan ERP sistemine gerekli bilgileri, yazılım dilleriyle işlenip veritabanına yazması için PLC denen cihazlarla bağlantıyı sağlamaktadır. Böylece o ürünün fabrika ortamında ne zaman üretildiği, üretildiği hattın harcadığı enerjisi, o hatta üretildiğinde hangi operatör kontrolünde olduğu veya arıza süreçlerinin takibi vb. birçok bilgiyi ERP sistemine aktarılacağı gibi ERP’den gelen iş emirlerinin fabrikada bulunan makinelere gönderilmesi veya ürünün gelen siparişe göre makine çalışmasını değiştirerek ürüne farklı özellikler verilmesi sağlanmaktadır.
Bir otomobil satış bayisi, müşterisinin satın aldığı lüks otomobilin renk, aksesuar vb. özellikleri sipariş ekranına girilmesiyle birlikte hatta çalışan robotlara ve operatörlere bu bilgiler gönderilip, arabanın hattan müşterinin isteğine göre şekillendirilerek üretilmesi sağlanmaktadır. Böylece siparişten, üretim hattına kadar geçen süreçte bütün yapının temel taşı MES denilen özel yazılımlardır. Aynı işlemi yine standart ürün üreten bir fabrikanın ERP sistemine ne kadar ürünün üretilip stoğa girdiği bilgisini aktarması da başka bir örnektir. Bu tarz örneklerle değişik sektörlerde değişik şekillerde karşılaşılmaktadır.
MES çözümlerinde önemli olan, özel yazılım geliştirme veya paket çözümlerden hangisinin yapıya uygun olduğudur. Öncelikle ne yapacağını bilen bir firma için özel yazılım geliştirilmesi o firmaya daha esnek ve ucuz bir yapı sağlamaktadır. Bu açıdan incelendiğinde ERP sistemi için gerekli olan bilgilerin toplanması geliştirilen yazılımın sadece o bilgileri kaydetmesi sağlanmalıdır. Bu metod, yazılımın daha hızlı çalışması için en büyük argümanlardan biridir. Bilgi kirliliği adı verilen bilgiler yerine sistemi analiz edip gerekli bilgilerin ERP sistemine kaydedilmesi gerekmektedir.
Üretimden veri toplama, otomasyon ve MES yazılımları
Otomasyon dünyasında son zamanlardaki gelişmeler MES yazılımlarının artmasına ve otomasyon firmalarının bünyelerine aldıkları yazılım mühendisleriyle MES yazılımları geliştirmesine yol açmıştır. Müşteriye özel geliştirilmiş üretimden veri toplama yazılımları şu anda en popüler ve karlı yöntemlerden birisidir. Firmalar, SCADA’ların yeteneklerinin yetersiz olduğunu görüp, ayrı yazılımlar geliştirip ERP sistemiyle entegrasyonu sağlamaktadırlar.
Dünyanın önde gelen yazılım devleri her geçen gün yeni platformlar geliştirmekte ve yazılımların kullanımını kolaylaştırmaktadırlar. Özel geliştirilen MES yazılımları sadece ara bağlantıyı sağlamakla kalmayıp bazen görsel olarak operatörlere sistemini izleme imkanı da sağlamaktadır.
Geliştirilen yazılım, sistemin devamlı kontrolünü sağlayıp raporlamalar alıp, analizler yapılmasına imkan da sağlamaktadır. Artık teknoloji web, mobil ve windows ortamında çalışan yazılımlar aracılığıyla, 3G teknolojisinin sağladığı altyapı ile cep telefonu ya da mobil bir cihazla da raporlamalar yapılabilmektedir. Bu tarz yazılımlar, Microsoft.net gibi yazılım platformları ile geliştirilmekte ve hayal gücü ne kadar genişse yapılacak yazılımın özellikleri de o kadar gelişmektedir.
Rüzgar izleme ve tahmin yazılımı için tıklayınız.